Ξεκίνησε, στην χώρα μας, μία θερμή περίοδος, η οποία, σύμφωνα με τα προγνωστικά στοιχεία θα εξελιχθεί στο πιο αξιόλογο κύμα ζέστης, μέχρι στιγμής, από τις αρχές του Καλοκαιριού. Αιτία για την αισθητή άνοδο της θερμοκρασίας, η αλλαγή στην κυκλοφορία των συστημάτων στην ευρύτερη περιοχή της Ευρώπης με κύριο στοιχείο την μετατόπιση του αντικυκλώνα από την δυτική και κεντρική Ευρώπη προς τα νοτιοανατολικά και την μεταφορά θερμότερων αερίων μαζών από την ηπειρωτική Ευρώπη και την Αφρική. Το Μελτέμι, που τις τελευταίες ημέρες κυριάρχησε ενισχυμένο μεταφέροντας δροσερές αέριες μάζες από την Μαύρη Θάλασσα και το Αιγαίο εξασθενεί και περιορίζεται στα κεντρικά και νότια τμήματα του αρχιπελάγους, επιτρέποντας στις θερμότερες αέριες μάζες να επεκταθούν πάνω από την περιοχή μας.
Κύρια χαρακτηριστικά της θερμής, αυτής, περιόδου, η οποία για αρκετές περιοχές θα ξεπεράσει τα όρια του "καύσωνα", θα είναι:
--> Η μεγάλη διάρκεια των υψηλών θερμοκρασιών, καθώς για αρκετές ημέρες, σε μεγάλο μέρος της χώρας, οι μέγιστες τιμές θα ξεπερνάνε τους 37°C και, σε τοπικό επίπεδο, θα φτάνουν τους 40 - 42°C.
--> Η "μέτρια" ένταση του καύσωνα, καθώς, σε αρχική φάση, τουλάχιστον, δεν αναμένονται θερμοκρασιακές ακρότητες. Ενδεικτικά, δεν αναμένονται θερμοκρασίες μεγαλύτερες των 43°C, οι περιοχές με θερμοκρασίες άνω των 40°C θα αφορούν ευπαθείς στην ζέστη περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας και του νοτιοανατολικού Αιγαίου ενώ στις περισσότερες πόλεις η μέγιστη θερμοκρασία θα είναι κοντά στους 35°C. Επίσης, σε γενικές γραμμές, οι νύχτες δεν θα είναι ιδιαίτερα θερμές (ελάχιστες κοντά στους 25°C, στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας).
--> Η διατήρηση του Μελτεμιού, στην περιοχή του κεντρικού, νότιου και ανατολικού Αιγαίου (με ένταση 4-6bf, τοπικά 7bf) και, κατά διαστήματα, σε περιοχές της ανατολικής και νότιας χώρας.
--> Ο συνδυασμός των υψηλών θερμοκρασιών, για μεγάλο χρονικό διάστημα με το Μελτέμι στο Αιγαίο, κα καταστήσει ιδιαίτερα υψηλό τον κίνδυνο για την εκδήλωση και εξάπλωση πυρκαγιών στην χώρα μας, με έμφαση στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, στα Δωδεκάνησα, στην Κρήτη, στην ανατολική Στερεά Ελλάδα και στην Πελοπόννησο.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα προγνωστικά στοιχεία, το εν λόγω κύμα καύσωνα, θα έχει μεγάλη διάρκεια (πιθανότατα καθ'όλη την διάρκεια του μήνα και, ενδεχομένως, και κατά τις πρώτες ημέρες του Αυγούστου), και θα σημειώσει μία πρώτη κορύφωση την Κυριακή και την Δευτέρα (24-25/7), με τις θερμοκρασίες, σε μεγάλο μέρος της χώρας να φτάνουν τους 38-40°C και, τοπικά, να προσεγγίζουν τους 42°C. Εν συνεχεία, προβλέπεται μικρή πτώση της θερμοκρασίες αλλά διατήρησή της σε υψηλά επίπεδα (μέγιστες άνω των 35°C σε πολλές περιοχές, έως 40, τοπικά), και στην συνέχεια, είναι αρκετά πιθανό να υπάρξει νέα μικρή άνοδος και μία δεύτερη κορύφωση προς το τέλος του μήνα.
Παρά την μεγάλη διάρκειά του, σε πρώτη φάση, τουλάχιστον, το κύμα ζέστης που βρίσκεται σε εξέλιξη δεν αναμένεται να έχει ιδιαίτερα επικίνδυνη ένταση, αν λάβουμε υπόψιν πως οι θερμοκρασίες της τάξης των 40 - 42°C θα σημειωθούν σε τοπικό επίπεδο και για μικρά χρονικά διαστήματα της ημέρας, πως στις περισσότερες περιοχές της χώρας οι μέγιστες θα είναι κοντά στους 35°C, πως κατά την διάρκεια της νύχτας η θερμοκρασία θα υποχωρεί αισθητά και πως, σε γενικές γραμμές, η υγρασία θα κυμαίνεται σε χαμηλά επίπεδα και κατά συνέπεια ο δείκτης δυσφορίας δεν θα είναι ιδιαίτερα υψηλός.
Εδώ αξίζει να σημειωθεί ο σημαντικός ρόλος τον οποίος έπαιξαν οι όψιμες ψυχρές εισβολές και τα ισχυρά Μελτέμια των προηγούμενων εβδομάδων ώστε οι ελληνικές θάλασσες (και ιδιαίτερα το Αιγαίο) να παραμείνουν αρκετά δροσερές, γεγονός που συμβάλλει ταυτόχρονα στην δημιουργία, επιφανειακά, δροσερότερου αέρα επάνω από αυτές ο οποίος όταν μεταφέρεται προς τις παράκτιες περιοχές, περιορίζει την άνοδο της θερμοκρασίας αλλά και στην μικρότερη εξάτμιση και εμπλουτισμό της κατώτερης τροπόσφαιρας με υγρασία (καθώς το νερό των θερμότερων θαλασσών εξατμίζεται γρηγορότερα σε σχέση με των ψυχρότερων και ο εμπλουτισμός του επιφανειακού αέρα με υγρασία γίνεται με μικρότερο ρυθμό) με αποτέλεσμα και την διατήρηση του δείκτη δυσφορίας σε σχετικά χαμηλά επίπεδα. Άλλοστε, ένας από τους λόγους για τους οποίους οι ζέστες του Αυγούστου και του Σεπτεμβρίου είναι, αρκετά συχνά πιο "ανυπόφορες", έχει να κάνει με το ότι οι θάλασσες έχουν ζεσταθεί αρκετά με αποτέλεσμα η ικανότητα τους να δροσίζουν τις παράκτιες περιοχές να είναι περιορισμένη ενώ, παράλληλα, εμπλουτίζουν τον αέρα με υγρασία δημιουργώντας εντονότερο αίσθημα δυσφορίας και αποπνικτική ατμόσφαιρα.
Στην Αττική, η άνοδος της θερμοκρασίας έγινε ήδη αισθητή, την Παρασκευή (22/7), με την θερμοκρασία σε μεγάλο μέρος του νομού να ξεπερνάει τους 35°C και, τοπικά, να φτάνει τους 37-38°C ενώ το Σαββατοκύριακο και στις αρχές της επόμενης εβδομάδας, αναμένεται περαιτέρω άνοδος της θερμοκρασίας με τις μέγιστες τιμές να ξεπερνάνε, σε περισσότερες περιοχές, τους 35°C και, τοπικά να προσεγγίζουν τους 40°C. Κατά την διάρκεια της νύχτας, η θερμοκρασία θα υποχωρεί κοντά στους 25°C. Το Μελτέμι θα πνέει, κατά διαστήματα, κυρίως στην ανατολική Αττική με ασθενή έως μέτρια ένταση, ενώ στην δυτική Αττική και να νότια παράκτια τμήματα του νομού θα κυριαρχούν οι θαλάσσιες αύρες.
Όσον αφορά τις πυρκαγιές, κατά την διάρκεια των επόμενων ημερών, η εξασθένιση του Μελτεμιού στην ηπειρωτική Ελλάδα θα βοηθήσει στον περιορισμό των μετώπων που βρίσκονται σε εξέλιξη και στην μη εξάπλωση των πυρκαγιών, ωστόσο, οι υψηλές θερμοκρασίες, για μεγάλο χρονικό διάστημα και σε συνδυασμό με την έντονη ηλιοφάνεια, την απουσία βροχών και την χαμηλή υγρασία, θα θερμάνουνουν και θα αφυδατώσουν τα δάση μας καθιστώντας τα πολύ πιο ευάλωτα και αυξάνοντας ιδιαίτερα τον κίνδυνο για την εκδήλωση νέων πυρκαγιών.
Ο κίνδυνος θα γίνει πολύ μεγάλος σε περίπτωση που η αποχώρηση του καύσωνα συνδυαστεί με την επικράτηση ισχυρών ανέμων (ο συνηθέστερος τρόπος να αποχωρήσει ένας καύσωνας στην χώρα μας!), καθώς οι συνθήκες θα γίνουν ταυτόχρονα πολύ ευνοϊκές για την εκδήλωση και την γιγάντωση των πυρκαγιών σε μεγάλο μέρος της χώρας. Κάτι τέτοιο είναι πιθανό να συμβεί στα τέλη του μήνα ή κατά τις πρώτες ημέρες του Αυγούστου και, εκείνη η περίοδος πιθανότατα θα χρειαστεί ιδιαίτερη προσοχή ώστε οι δυσάρεστες εκπλήξεις να είναι όσο το δυνατόν λιγότερες!
Γεώργιος Παπακωστόπουλος
Ωκεανογράφος - προγνώστης καιρού
Συντονιστής "SiMeteo WeatherLab"