Άρθρα

Κλιματικές διακυμάνσεις και Χειμώνας 2024-2025

Δημοσιεύθηκε: Σάββατο 16 Νοεμβρίου, 2024 10:02 σε Άρθρα

Όλοι αναρωτιούνται τι καιρό θα κάνει φέτος το Χειμώνα. Η απάντηση δεν είναι και δεν μπορεί να είναι ξεκάθαρη όταν αναζητάμε καιρικές συνθήκες κάποιους μήνες μπροστά.

Ωστόσο κοιτώντας τις εποχικές προγνώσεις και τις κλιματικές ταλαντώσεις που επηρεάζουν τον καιρό της Ευρώπης και όχι μόνο – μπορούμε να δούμε τι δυνητικά θα μπορούσαμε να αναμένουμε.

Φέτος τον Χειμώνα στον Ειρηνικό επικρατεί η ψυχρή ωκεάνια φάση La Nina που προκαλείται από μια ισχυρή και μεγάλης κλίμακας ωκεάνια ταλάντωση που ονομάζεται ENSO (El Nino Southern Oscillation) και η οποία διατηρείται τουλάχιστον για 6 μήνες. Κατά τη διάρκεια της ψυχρής ωκεάνιας φάσης επικρατούν χαμηλές επιφανειακές πιέσεις στον Δυτικό Ειρηνικό. Κατά την φάση αυτή τα νερά στον ανατολικό Ειρηνικό (πχ Περού) είναι πιο κρύα από το συνηθισμένο και τα νερά στον δυτικό Ειρηνικό (πχ Ινδονησία) πιο ζεστά από το συνηθισμένο.

Αυτή τη στιγμή οι συνθήκες που επικρατούν είναι σε ουδέτερη φάση αλλά σύντομα μεταβαίνουμε σε πιο κρύες επιφανειακές θερμοκρασίες της θάλασσας στον κεντρό-ανατολικό Ειρηνικό. Το ποσοστό εμφάνισης La Nina ανέρχεται στο 60% που αυξάνεται όμως όσο προχωράμε στο Χειμώνα και αναμένεται να κρατήσει μέχρι τον Ιανουάριο-Μάρτιο 2025.

Όταν εγκατασταθούν οι συνθήκες La Niña, είναι πολύ πιθανό να είναι σχετικά αδύναμες με μία maximum διαφορά της θερμοκρασίας των υδάτων της τάξης -0.9 and -0.5 °C από τις φυσιολογικές τιμές.

Όσο πιο δυνατό είναι το φαινόμενο ΕΝSO, είτε η θερμή είτε η ψυχρή φάση του τόσο περισσότερο επηρεάζεται και η παγκόσμια κυκλοφορία. Αν είναι πιο αδύναμο όπως η τωρινή φάση La Niña, η επίδραση στην παγκόσμια κυκλοφορία είναι λιγότερο έντονη και έτσι σημαντικό ρόλο θα παίξουν και άλλοι κλιματικοί παράγοντες όπως οι ταλαντώσεις ΑΟ και το ΝΑΟ. Ας τα δούμε όλα αναλυτικά.

 LANINA

Το ENSO, η λεγόμενη Νότια Ταλάντωση που συμβαίνει στην ισημερινή ζώνη του τροπικού Ειρηνικού Ωκεανού, εναλλάσσεται από ψυχρή σε θερμή φάση και ανάποδα λόγω των διακυμάνσεων στις θερμοκρασίες της επιφάνειας της θάλασσας. Οι εναλλαγές στις φάσεις γίνονται κάθε μερικά χρόνια. Η ψυχρή φάση είναι η La Nina όπου τα νερά στην ανατολική μεριά είναι πιο κρύα από το κανονικό. Αυτές οι διαφορές θερμοκρασίας στα επιφανειακά ύδατα προκύπτουν λόγω των αληγών ανέμων που αλλάζουν διεύθυνση περιοδικά. Σε μια στενή ζώνη γύρω από τον Ισημερινό οι αληγείς άνεμοι είναι καθαρά ανατολικοί. Αντίθετα στον Ειρηνικό και κυρίως νότια του Ισημερινού η διεύθυνση των αληγών αλλάζει περιοδικά από ανατολικούς σε δυτικούς και το ανάποδο. Οι αληγείς άνεμοι ευθύνονται ώστε να ξεκινήσει ή να σταματήσει μια φάση, αφού επηρεάζουν τη ροή των ωκεάνιων ρευμάτων, αναμειγνύοντας παράλληλα τα θερμά ή ψυχρά ύδατα της επιφάνειας του ωκεανού.

Η αλληλεπίδραση μεταξύ ωκεανού και ατμόσφαιρας με την ταυτόχρονη επιρροή του ENSO στον τροπικό Ειρηνικό επηρεάζουν τον καιρό σε παγκόσμιο επίπεδο. Αν επικρατεί η θερμή ή η ψυχρή φάση, παρατηρούνται σημαντικές αλλαγές στη διάταξη της ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας, καθώς η κάθε φάση ENSO, επηρεάζει τον καιρό τόσο στις τροπικές περιοχές, όσο και παγκοσμίως έστω κι αν αυτό συμβαίνει καθυστερημένα.

Πως επηρεάζει η έλευση La Nina τον καιρό στο βόρειο ημισφαίριο; Να σημειώσουμε πως το La Nina φέτος δεν είναι πολύ ισχυρό παρόλαυτα υφίσταται. Άρα γενικά αναμένεται:

• Περισσότερη χιονόπτωση για βόρεια Αμερική και Καναδά
• Λιγότερη χιονόπτωση για την περισσότερη Ευρώπη και το ΗΒ
• Η Σκανδιναβία ίσως δει την περισσότερη χιονόπτωση συγκριτικά με την υπόλοιπη Ευρώπη 
• Η Αρκτική ταλάντωση (ΑΟ) και η ταλάντωση του βόρειου Ατλαντικού(ΝΑΟ) που θα αναφερθούμε παρακάτω, ίσως οδηγήσουν σε κρύα ‘ξεσπάσματα’

Η La Nina οδηγεί τον πολικό αεροχείμαρρο να κινηθεί βορειότερα, όμως εξασθενεί στον ανατολικό Ειρηνικό. Στους χειμώνες La Nina, οι νότιες περιοχές ΗΠΑ είναι πιο ζεστές και ξηρές από το συνηθισμένο ενώ οι βόρειες πιο υγρές και κρύες όπως φαίνεται στο παρακάτω διάγραμμα.

Πιο αναλυτικά όσον αφορά τον καιρό της Ευρώπης , υπάρχουν διχογνωμίες σχετικά με το πόσο επηρεάζεται με το El Nino ή La Nina που συμβαίνει πάνω από 10,000 χλμ μακριά. Μία από τις σημαντικές επιρροές βρίσκεται στην θέση του αεροχειμάρρου γύρω από τον πλανήτη. Η La Nina τον τοποθετεί σε θέση όπου η Σκανδιναβία είναι πιο κρύα με περισσότερο χιόνι ενώ, οι Άλπεις έχουν έναν κανονικό συνηθισμένο Χειμώνα ενώ η υπόλοιπη Ευρώπη έχει πιο ήπιες συνθήκες.

Πως επηρεάζει η φάση La Nina την Μεσόγειο;

Η ψυχρή φάση La Nina συνήθως ευνοεί την ανάπτυξη αντικυκλωνικών συνθηκών (υψηλές πιέσεις) πάνω από την κεντρική Ευρώπη. Αντίθετα, ευνοεί έντονη καιρική δραστηριότητα στη Μεσόγειο τους χειμερινούς μήνες. Πρακτικά λοιπόν, η κεντρική και βόρεια Ευρώπη έχει έναν Χειμώνα με λιγότερες βροχές και χιονοπτώσεις από το συνηθισμένο ενώ εξαιτίας των υψηλών πιέσεων οι επιφανειακές θερμοκρασίες είναι χαμηλότερες από το κανονικό. Αντίθετα, οι υφέσεις κινούνται με κατεύθυνση προς τη Μεσόγειο οδηγώντας σε πλούσιες βροχές (πχ η Βαλένθια στην Ισπανία πρόσφατα παρά είχε πλούσιες βροχές).

Η Ελλάδα κατά τη φάση La Nina φαίνεται να ευνοείται, με συχνά επεισόδια κακοκαιρίας και πλούσιες χιονοπτώσεις στα ορεινά της χώρας.

ΑΟ

Ταλάντωση του Αρκτικού Κύκλου (Arctic Oscillation)

Η Αρκτική ταλάντωση συνίσταται από τον στροβιλισμό των αρκτικών αερίων μαζών πάνω από τις περιοχές του βορείου πόλου το Χειμώνα. Οι άνεμοι περιστρέφονται αντίθετα από τη φορά του ρολογιού γύρω από την Αρκτική, σε γεωγραφικό πλάτος περίπου 55⁰ βόρεια. Η ένταση της διαφοράς ατμοσφαιρικής πίεσης μεταξύ του Βόρειου Πόλου και των μεσαίων βόρειων γεωγραφικών πλατών δημιουργεί τη θετική και αρνητική φάση της Αρκτικής Ταλάντωσης. Όταν η ΑΟ είναι θετικήοι ισχυροί άνεμοι που περιστρέφονται γύρω από τον Βόρειο Πόλο περιορίζουν τον ψυχρό αέρα στις πολικές περιοχές. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ήπιο καιρό για μεγάλο μέρος των ΗΠΑ και της Βόρειας Ευρώπης, αλλά και την εμφάνιση ξηρασίας στη Μεσόγειο. Όταν η ΑΟ είναι αρνητική, πράγμα που σημαίνει ότι η ατμοσφαιρική πίεση στην περιοχή της Αρκτικής είναι υψηλότερη από το κανονικό και η πίεση στον κεντρικό Ατλαντικό είναι χαμηλότερη από το κανονικό, τότε η ζώνη των ανέμων γίνεται πιο αδύναμη γύρω από την Αρκτική με αποτέλεσμα εύκολα να μπορεί να διεισδύσει ο κρύος αέρας νοτιότερα ενισχύοντας έτσι τις υφέσεις και τα βαρομετρικά χαμηλά προς τα μεσαία γεωγραφικά πλάτη εξαιτίας των ασθενέστερων δυτικών ανέμων που προκύπτουν από τη διαφορά πίεσης. Κατά την αρνητική φάση, μεγάλο μέρος των ΗΠΑ και της βόρειας Ευρώπης βιώνει κρύους και θυελλώδεις χειμώνες. Περισσότερες υφέσεις αναπτύσσονται όμως και στην περιοχή της Μεσογείου.

Το Χειμώνα του 2020-2021 είχαν παρατηρηθεί πολύ υψηλές θερμοκρασίες στη στρατόσφαιρα πάνω από τις πολικές περιοχές. Εμείς ζούμε στην τροπόσφαιρα, όπου οι θερμοκρασίες μειώνονται με το ύψος. Πάνω από αυτήν υπάρχει μια λεπτή διαχωριστική στρώση, η τροπόπαυση. Πάνω από την τροπόπαυση είναι η περιοχή της Στρατόσφαιρας, όπου οι θερμοκρασίες αυξάνονται με το ύψος. Όταν στη στρατόσφαιρα οι θερμοκρασίες φτάνουν σε επίπεδα ρεκόρ αυτό υποδεικνύει μια  πολύ συμπιεσμένη και πολύ κρύα αρκτική ατμόσφαιρα. Με αυτές τις συνθήκες είναι πολύ δύσκολη η πρόγνωση ενός ξεσπάσματος της πολικής δίνης (polar vortex), γιατί ενώ επικρατεί έντονη περιστροφή του κρύου αέρα, ξαφνικά μπορεί να σπάσει και να εισβάλει νοτιότερα.

Η Αρκτική ταλάντωση αυτή τη στιγμή πλησιάζει να γίνει θετική. Μια θετική ταλάντωση σημαίνει πως ο κρύος αέρας ενισχύεται και εγκλωβίζεται γύρω από τον αρκτικό κύκλο με αποτέλεσμα όταν συμβεί το σπάσιμο και ο αέρας απεγκλωβιστεί – το κύμα ψύχους να είναι πολύ έντονο. Αυτό συνήθως συμβαίνει αργότερα μέσα στο Χειμώνα. Η ένταση της ΑΟ όμως παρουσιάζει πιο συχνές διακυμάνσεις επομένως είναι δύσκολο να προβλεφθεί για όλο το Χειμώνα.

Στο παρελθόν, ένας Χειμώνας La Niña έχει οδηγήσει σε μια ισχυρή αρκτική έκρηξη. Ο Χειμώνας '21/'22 είναι ένα καλό παράδειγμα, όταν υπήρξε ένα γεγονός στρατοσφαιρικής θέρμανσης (η κατώτερη ατμόσφαιρα είναι πολύ κρύα κατά τη διάρκεια ενός τέτοιου γεγονότος). Αν πρόκειται να δούμε ένα τέτοιο γεγονός, συνήθως συμβαίνει τον Ιανουάριο ή τον Φεβρουάριο.

Τα τελευταία δεδομένα πρόγνωσης για τον Χειμώνα 2024/2025 δείχνουν θερμότερες τάσεις με κάθε νέα ανάλυση. Ωστόσο, όπως αναλύσαμε και πριν με το La Nina και την ΑΟ δυνητικά μπορούμε να περιμένουμε έναν πιο κρύο Χειμώνα απ’ ότι αναμενόταν για το 2024/2025.

NΑΟ

Βόρεια Ατλαντική Ταλάντωση (North Atlantic Oscillation)

Ένας άλλος κλιματικός παράγοντας που θα εξετάσουμε και επηρεάζει τον χειμερινό καιρό είναι η βόρεια ατλαντική ταλάντωση ή η λεγόμενη ΝΑΟ. Η ΝΑΟ καθορίζει τον καιρό από τις κεντρικές/ανατολικές Ηνωμένες Πολιτείες έως την Ευρώπη.

H NAO βασίζεται στη διαφορά της επιφανειακής πίεσης θαλάσσης μεταξύ του υψηλού στην Αζόρες και του χαμηλού στην Ισλανδία και επηρεάζει σημαντικά τα καιρικά συστήματα στο βόρειο ημισφαίριο. Η ΝΑΟ όπως και οι άλλοι κλιματικοί παράγοντες εμφανίζει διακυμάνσεις μεταξύ δυο φάσεων (θετική και αρνητική) που συνήθως διαρκούν μήνες. Η θετική φάση χαρακτηρίζεται από χαμηλότερες πιέσεις από το κανονικό στα υψηλότερα πλάτη του βορείου Ατλαντικού και υψηλότερες πιέσεις  από το κανονικό στον  κεντρικό Βόρειο Ατλαντικό, στις ανατολικές ΗΠΑ και στη Δυτική Ευρώπη. Στην αρνητική φάση συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Και οι δύο φάσεις σχετίζονται με αλλαγές στη θέση και την ένταση του αεροχειμάρρου και κατά συνέπεια στην πορεία των κυκλώνων. Η περιοδική αλλαγή φάσεων του NAO επηρεάζει την ένταση των κυρίαρχων ανέμων στο Βόρειο ημισφαίριο, των δυτικών ανέμων, και κατ' επέκταση τα καιρικά συστήματα. Αυτές οι μεταβολές στους ανέμους επηρεάζουν με τη σειρά τους την ένταση και την κατεύθυνση των ρευμάτων στην επιφάνεια των ωκεανών στον Βόρειο Ατλαντικό. Η θετική NAO υποδηλώνει υψηλή πίεση στις Αζόρες και έντονο χαμηλό στην Ισλανδία, με αποτέλεσμα ισχυρότερους ανέμους. Η ισχυρή θετική NAO υποδηλώνει θερμοκρασίες υψηλότερες από το μέσο όρο στην ανατολική Αμερική και τη βόρεια Ευρώπη, και θερμοκρασίες χαμηλότερες από το μέσο όρο στη Γροιλανδία και συχνά στη νότια Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή. Επιπλέον, υπάρχει περισσότερη βροχόπτωση από το μέσο όρο στη βόρεια Ευρώπη και τη Σκανδιναβία το Χειμώνα, ενώ η βροχόπτωση είναι χαμηλότερη από το μέσο όρο στη νότια και κεντρική Ευρώπη. Αντίθετα μοτίβα θερμοκρασίας και βροχόπτωσης παρατηρούνται κατά τη διάρκεια της ισχυρής αρνητικής NAO. Κατά τη διάρκεια ορισμένων παρατεταμένων περιόδων όπου κυριαρχεί μία συγκεκριμένη φάση του NAO, η επιρροή μπορεί να επεκταθεί μέχρι και στην κεντρική Ρωσία και στη βόρεια κεντρική Σιβηρία.

Μπορείτε να δείτε ένα τέλειο παράδειγμα θετικής φάσης NAO στην παρακάτω εικόνα.

Υπάρχει χαμηλή πίεση προς τα βόρεια, πάνω από τη Γροιλανδία, και μια ζώνη υψηλής πίεσης από τις ΗΠΑ έως την Ευρώπη. Το Χειμώνα, αυτό το πρότυπο φέρνει θερμότερες θερμοκρασίες και λιγότερο χιόνι στην ανατολική Ηνωμένες Πολιτείες και σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης. Γενικά, αυτό δεν είναι αυτό που θέλουν να δουν όσοι είναι λάτρεις του χιονιού και του Χειμώνα στις ΗΠΑ ή την Ευρώπη.

Το αντίθετο πρότυπο, μια αρνητική NAO, περιλαμβάνει μια ανωμαλία υψηλής πίεσης πάνω από τη Γροιλανδία και χαμηλή πίεση από τις ΗΠΑ έως την Ευρώπη. Η παρακάτω εικόνα δείχνει ένα παράδειγμα αυτού του προτύπου.

Η παρακάτω εικόνα δείχνει το τυπικό πρότυπο θερμοκρασίας για μια αρνητική φάση NAO. Επειδή η υψηλή πίεση εγκαθίσταται στις βόρειες περιοχές, αυτό διαταράσσει τη ροή και απελευθερώνει ψυχρότερο αέρα σε όλη την Αμερική και την Ευρώπη.

Έτσι, η αρνητική ΝΑΟ συνοδεύεται με καλή πιθανότητα για πιο κρύο και χιόνι στις κεντρικές/ανατολικές Ηνωμένες Πολιτείες όπως και στην Ευρώπη.

Η τελευταία πρόγνωση του ECMWF προβλέπει μια ισχυρή θετική NAO για τον Χειμώνα του 2024/2025.

Από αυτό θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε πως ο Χειμώνας αναμένεται ηπιότερος και θερμότερος. Παρολαυτά, δεν μπορούμε να έχουμε ασφαλή συμπεράσματα κοιτώντας τη ΝΑΟ μεμονωμένα. Πρέπει να συνδυαστεί με το φαινόμενο La Nina.

Τα τελευταία 4 χρόνια είχαμε 3 χειμώνες La Niña. Αυτό που το κάνει ξεχωριστό ως παράγοντα ψυχρού αέρα είναι η τοποθεσία του.

Ένα La Niña μπορεί να βρίσκεται είτε στον ανατολικό είτε στον κεντρικό Ειρηνικό. Διαφορετικοί παράγοντες καθορίζουν πού θα συμβεί αυτό το φαινόμενο, και για αυτόν τον λόγο, η αναμενόμενη επιρροή του στο χειμερινό καιρό είναι επίσης διαφορετική. Φέτος αναπτύσσεται μια πολύ σαφής ανατολική Ειρηνική (EP) La Niña.

Η παρακάτω εικόνα δείχνει τη φάση NAO από Νοέμβριο έως Μάιο για και τους δύο τύπους La Niña. Μπορούμε να δούμε ότι η ανατολική Ειρηνική (EP) La Niña έχει ένα σαφές σήμα για αρνητική NAO, ειδικά τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο.

Όπως ήδη γνωρίζουμε, η αρνητική NAO σημαίνει ένα σύστημα υψηλής πίεσης πάνω από τη Γροιλανδία και μια διαταραχή στο ρεύμα του αέρα. Αυτό δημιουργεί συνθήκες για έναν δυνητικά πιο κρύο από το κανονικό Χειμώνα στις κεντρικές/ανατολικές Ηνωμένες Πολιτείες και στην Ευρώπη.
Το ρεύμα του αέρα εκτρέπεται περισσότερο προς το νότο σε μια ανατολική Ειρηνική La Niña, φέρνοντας μαζί του ανωμαλίες χαμηλής πίεσης και ένα ανοιχτό μονοπάτι για ψυχρότερο αέρα στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη.

AMM

Ατλαντική Μεσημβρινή Διακύμανση (Atlantic Meridional Mode)

Ο επόμενος παράγοντας βρίσκεται επίσης στον ωκεανό και πολύ κοντά στην περιοχή της NAO. Είναι η Ατλαντική Μεσημβρινή Διακύμανση (AMM).
Θα περίμενε κανείς ότι αν μια ανωμαλία στον Ειρηνικό ωκεανό έχει τόσο σημαντικό ρόλο, τότε οι ανωμαλίες στον Ατλαντικό που επηρεάζουν πιο άμεσα τον καιρό της Ευρώπης θα είναι εξίσου σημαντικές. Και αυτό ισχύει, αλλά συνήθως έχουν διαφορετικούς μηχανισμούς.
Η Ατλαντική Μεσημβρινή Διακύμανση ή AMM είναι μια περιοχή του Βόρειου Ατλαντικού που έχει επίσης θερμές και ψυχρές φάσεις. Η παρακάτω εικόνα δείχνει το τυπικό θετικό πρότυπο AMM, με θερμές θαλάσσιες ανωμαλίες στον Βόρειο Ατλαντικό.

Παρακάτω, στην εποχική πρόγνωση του ECMWF για τις θερμοκρασίες της θάλασσας βλέπουμε το ψυχρό σήμα στον Ειρηνικό από το αδύναμο La Niña όπως και τις θερμές θαλάσσιες ανωμαλίες στον βόρειο Ατλαντικό από το θετικό πρότυπο της ΑΜΜ. Αυτό πιθανόν δεν είναι τυχαίο, καθώς αυτές οι συνθήκες τείνουν να λειτουργούν σε συνεργασία, καθοδηγούμενες από τις ίδιες βασικές διαδικασίες.
Αυτό συμφωνεί με μια θετική φάση της AMM, όπως είδαμε παραπάνω.

Η θετική ΑΜΜ συνδέεται με την παρακάτω κατανομή πίεσης που υποδηλώνει μια αρνητική φάση NAO, με το μπλοκάρισμα υψηλής πίεσης πάνω από τη Γροιλανδία/Ισλανδία και μια τάση χαμηλής πίεσης στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη.

Αυτό αποτελεί μια ακόμα ένδειξη για αρνητική ΝΑΟ, παρά το γεγονός ότι οι προγνώσεις υποδεικνύουν έναν πιο ζεστό Χειμώνα.

QBO

Σχεδόν διετής κύμανση (QBO )

Τέλος ένα τελευταίο σημάδι που δηλώνει πιο κρύο Χειμώνα από το κανονικό αντί για πιο ζεστό είναι η κλιματική παράμετρος Quasi-Biannial Oscillation ή εν συντομία QBO. Η QBO δεν αφορά τον ωκεανό αλλά την ατμόσφαιρα. Η QBO είναι μια τακτική εναλλαγή διεύθυνσης των ανέμων στη στρατόσφαιρα πάνω από τον ισημερινό. Οι άνεμοι αυτοί είναι ισχυροί και ταξιδεύουν ζωνικά γύρω από τον πλανήτη και κάθε περίπου 17 μήνες αλλάζουν κατεύθυνση από δυτικούς σε ανατολικούς και το ανάποδο.

Η εικόνα παρακάτω δείχνει τις εναλλαγές διεύθυνσης των ανέμων στη στρατόσφαιρα πάνω από τον ισημερινό για τα τελευταία 40 χρόνια. Οι αρνητικές τιμές δείχνουν ότι ο άνεμος ήταν ανατολικός, και οι θετικές τιμές δείχνουν ότι ο άνεμος ήταν δυτικός.

Η παραπάνω εικόνα προέρχεται από ανάλυση της NASA και μπορούμε να δούμε πώς η κάθε φάση της QBO εξελίχθηκε με το χρόνο. Μια αρνητική (ανατολικοί άνεμοι) φάση ήταν ενεργή το 2021/22, και μια θετική (δυτικοί άνεμοι) φάση το 2022/23. Ακολούθησε μια άλλη αρνητική φάση QBO τον περασμένο Χειμώνα. Αυτή τη στιγμή, μια νέα θετική φάση κατεβαίνει από ψηλά.

Το κύριο συμπέρασμα είναι ότι η QBO είναι στενά συνδεδεμένη με την ατμοσφαιρική κυκλοφορία και επίσης βοηθάει στη συνολική δυναμική της τροπικής κυκλοφορίας, περιλαμβανομένης της La Niña. Επιπλέον μπορούμε να πούμε ότι συμβάλει στην «επικοινωνία» μεταξύ των ωκεανών και της πολικής αρκτικής δίνης (polar vortex).

Στην παρακάτω εικόνα υπάρχει ανάλυση του μοτίβου πίεσης του Χειμώνα κατά τα έτη La Niña, με την QBO να πηγαίνει από ανατολική σε δυτική, ακριβώς όπως συμβαίνει και φέτος. Και πάλι, βλέπουμε ένα πολύ καθαρό αρνητικό μοτίβο NAO, με μια περιοχή υψηλής πίεσης πάνω από την Γροιλανδία και μια περιοχή χαμηλής πίεσης πάνω από τη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη. Δηλαδή έναν πιο κρύο Χειμώνα από το συνηθισμένο.

Όλοι οι παραπάνω παράγοντες συνηγορούν στο να έχουμε τελικά έναν πιο κρύο Χειμώνα 2024/2025 από το μέσο όρο και όχι έναν πιο ζεστό όπως δείχνουν οι εποχικές προγνώσεις του ECMWF μέχρι στιγμής. Σε κάθε περίπτωση, οι επόμενες ανανεώσεις των μοντέλων μπορούν να αλλάξουν τις τάσεις και γι’ αυτό δεν μπορούμε να πούμε με σιγουριά τι θα συμβεί ειδικά όταν κοιτάμε κάποιους μήνες μπροστά. Παρόλαυτα, οι κλιματικές παράμετροι δείχνουν καλές πιθανότητες για αρκετά χειμερινές καιρικές συνθήκες σε μέρη της κεντρικής και ανατολικής Αμερικής, Ευρώπης και Μεσογείου.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Η παγκόσμια ατμοσφαιρική κυκλοφορία έχει πολλούς παράγοντες που την επηρεάζουν τόσο μικρής όσο και μεγάλης κλίμακας. Ο κύριος παράγοντας φέτος θα είναι το ασθενές φαινόμενο La Niña στον Ειρηνικό, αλλά αναμένουμε επίσης ότι και η πολική δίνη (Polar Vortex) θα παίξει μεγαλύτερο ρόλο αργότερα κατά τα μέσα του Χειμώνα.

Τα γεγονότα ENSO τείνουν να κορυφώνονται στο τέλος του ημερολογιακού έτους, και αντίστοιχα οι επιδράσεις στην Ευρώπη τείνουν να είναι πιο ισχυρές τον Χειμώνα απ' ό,τι σε άλλες εποχές του χρόνου.

Αναλύοντας πολλές κλιματικές παραμέτρους μεμονωμένα αλλά και σε συνδυασμούς είδαμε πως ο Χειμώνας φέτος στην Ευρώπη όπως και στη Μεσόγειο αναμένεται πιο κρύος θερμοκρασιακά από το κανονικό – με μεγαλύτερες πιθανότητες για επιπλέον ‘κρύα ξεσπάσματα’ ειδικά προς το τέλος του Χειμώνα. Αυτό ίσως επιφέρει και περισσότερες υφέσεις όπως και χιονοπτώσεις.

Τριανταφυλλιά Σίδερη

Energy Meteorologist | Optimus Energy - Heron | Gek Terna Group

Msc in Applied Meteorology UoR | UKMO | RMetS | WMO

Πηγές εικόνων

- ECMWF

- NOAA

- NASA

- AER

- Geo factsheet

- Copernicus

- Woodshole

- Climateextremes.org.au

- Research Gate (North Atlantic Oscillation and fisheries management during global climate change, Guadiana River Estuary - Investigating the past, presente and future, Impacts of two types of La Niña on the NAO during boreal winter)